Ang stress ay isang normal na reaksyon ng katawan sa mga hamon, problema, o banta sa ating buhay. Ang stress ay maaaring magdulot ng mga pagbabago sa ating pisikal, mental, at emosyonal na kalusugan. Ang stress ay maaaring makatulong sa atin na magiging alerto, handa, at produktibo. Ngunit kung ang stress ay sobra na at hindi na natin kayang kontrolin, ito ay maaaring maging sanhi ng mga negatibong epekto tulad ng sakit sa puso, alta presyon, diabetes, depresyon, at iba pa.
Ang pagkabalisa naman ay isang uri ng emosyonal na stress na nagdudulot ng matinding pag-aalala, takot, o kaba sa mga bagay na hindi pa nangyayari o hindi natin sigurado. Ang pagkabalisa ay maaaring makasira sa ating kalidad ng buhay, relasyon, at trabaho. Ang pagkabalisa ay maaaring maging sintomas ng mga mental health condition tulad ng generalized anxiety disorder, panic disorder, social anxiety disorder, at iba pa.
Ang stress at pagkabalisa ay hindi dapat balewalain. Kung hindi ito maagapan, ito ay maaaring humantong sa mas malalang mga kondisyon na nangangailangan ng medikal na tulong. Kaya naman mahalaga na alamin natin ang mga mabisang gamot sa stress at pagkabalisa na maaari nating gawin sa ating sarili. Narito ang ilan sa mga natural na paraan upang labanan ang stress at pagkabalisa:
1. Huminga nang malalim.
Ang paghinga nang malalim ay isa sa pinakamadaling at pinakamabisang paraan upang kumalma kapag tayo ay stressed o balisa. Ang paghinga nang malalim ay tumutulong na mag-relax ang ating nervous system, na siyang responsable sa pagpapalakas ng stress response ng katawan. Ang paghinga nang malalim ay nagpapababa rin ng ating heart rate, blood pressure, at muscle tension. Ang paghinga nang malalim ay maaari nating gawin sa anumang oras at lugar. Ang isang simpleng paraan upang huminga nang malalim ay ang sumunod:
- Umupo o humiga sa isang komportableng posisyon.
- Ilagay ang isang kamay sa iyong dibdib at ang isa sa iyong tiyan.
- Hinga nang malalim sa pamamagitan ng iyong ilong, na pinapalaki ang iyong tiyan habang hinihigop ang hangin.
- Pigilin ang iyong hininga sa loob ng ilang segundo.
- Hinga nang dahan-dahan sa pamamagitan ng iyong bibig, na pinapaliit ang iyong tiyan habang inilalabas ang hangin.
- Uulitin ang proseso ng 10 beses o hanggang sa maramdaman mong kumakalma ka na.
2. Mag-ehersisyo.
Ang pag-ehersisyo ay isa pang mabisang gamot sa stress at pagkabalisa. Ang pag-ehersisyo ay nagpapalabas ng mga endorphin, na mga kemikal sa utak na nagbibigay ng pakiramdam ng saya at kaginhawaan. Ang pag-ehersisyo ay nakakatulong din na mapabuti ang ating pisikal na kalusugan, tulad ng pagpapababa ng blood pressure, cholesterol, blood sugar, at body weight. Ang pag-ehersisyo ay nakakatulong din na mapalakas ang ating immune system, na siyang nagtatanggol sa atin sa mga sakit. Ang pag-ehersisyo ay maaari ring maging isang outlet para sa ating mga negatibong emosyon, tulad ng galit, lungkot, o takot.
Ang pag-ehersisyo ay hindi kailangang maging mahirap o matagal. Ang mahalaga ay gawin ito nang regular at ayon sa ating kakayahan. Ang mga eksperto ay nagrerekomenda na mag-ehersisyo tayo ng 30 minuto sa karamihan ng mga araw ng linggo. Ang ilan sa mga halimbawa ng mga ehersisyo na maaari nating gawin ay ang sumusunod:
- Maglakad, tumakbo, mag-bike, o mag-swim.
- Maglaro ng mga sports, tulad ng basketball, volleyball, o badminton.
- Sumayaw, mag-yoga, o mag-pilates.
- Gumamit ng mga fitness equipment, tulad ng treadmill, stationary bike, o elliptical trainer.
- Sumali sa mga fitness class, tulad ng aerobics, zumba, o martial arts.
3. Kumain ng masusustansyang pagkain.
Ang pagkain ng masusustansyang pagkain ay isa pang mabisang gamot sa stress at pagkabalisa. Ang pagkain ng masusustansyang pagkain ay nagbibigay sa atin ng mga nutrients na kailangan ng ating katawan at utak upang mag-function nang maayos. Ang pagkain ng masusustansyang pagkain ay nakakatulong din na mapanatili ang ating blood sugar level sa normal na saklaw, na nakakaapekto sa ating mood at energy. Ang pagkain ng masusustansyang pagkain ay nakakatulong din na maiwasan ang mga cravings sa mga unhealthy food, na maaaring magdulot ng guilt, bloating, o weight gain.
Ang pagkain ng masusustansyang pagkain ay hindi kailangang maging boring o mahal. Ang mahalaga ay pumili ng mga pagkain na mayaman sa mga protein, fiber, complex carbohydrates, healthy fats, vitamins, minerals, at antioxidants. Ang ilan sa mga halimbawa ng mga masusustansyang pagkain na maaari nating kainin ay ang sumusunod:
- Mga lean meat, tulad ng manok, baboy, o baka.
- Mga isda, tulad ng tuna, salmon, o sardinas.
- Mga itlog, gatas, o cheese.
- Mga beans, nuts, o seeds.
- Mga buong butil, tulad ng oatmeal, brown rice, o whole wheat bread.
- Mga prutas, tulad ng mansanas, saging, o berries.
- Mga gulay, tulad ng kamote, broccoli, o spinach.
4. Mag-relax.
Ang pag-relax ay isa pang mabisang gamot sa stress at pagkabalisa. Ang pag-relax ay tumutulong na mapababa ang ating stress level, na nakakaapekto sa ating pisikal, mental, at emosyonal na kalusugan. Ang pag-relax ay tumutulong din na mapahinga ang ating katawan at utak, na nakakatulong na mapabuti ang ating memory, concentration, creativity, at problem-solving skills. Ang pag-relax ay tumutulong din na mapalakas ang ating self-esteem, self-confidence, at happiness.
Ang pag-relax ay hindi kailangang maging komplikado o mamahalin. Ang mahalaga ay gawin ito nang regular at ayon sa ating preference. Ang ilan sa mga halimbawa ng mga relaxation techniques na maaari nating gawin ay ang sumusunod:
- Mag-meditate, mag-pray, o mag-thankful.
- Magbasa, magsulat, o mag-drawing.
- Magsindi ng mga kandila, maglagay ng mga essential oil, o magpatugtog ng relaxing music.
- Mag-massage, mag-spa, o mag-facial.
- Mag-aromatherapy, mag-acupuncture, o mag-reiki.
- Mag-gardening, mag-baking, o mag-sewing.