Ang myoma, na kilala rin bilang uterine fibroid o leiomyoma, ay isang bukol na tumutubo sa kalamnan ng matris. Ito ay hindi kanser at karaniwang hindi nakakasama sa kalusugan. Ngunit ang ilang mga myoma ay maaaring magdulot ng mga sintomas tulad ng matinding pagdurugo, sakit sa puson, hirap sa pag-ihi, o problema sa pagbubuntis. Ang myoma ay maaaring mag-iba sa laki, bilang, at lokasyon. Ang mga ito ay maaaring makita o mahawakan ng doktor sa pamamagitan ng isang pelvic examination.
Ano ang Sanhi ng Myoma?
Ang eksaktong sanhi ng myoma ay hindi pa alam, ngunit may ilang mga salik na maaaring makaapekto sa paglaki nito. Ang mga salik na ito ay ang mga sumusunod:
- Estrogen at progesterone. Ang mga hormone na ito ay nagpapalaki ng matris sa panahon ng regla at pagbubuntis. Ang mga hormone na ito ay maaari ring magpataas ng paglaki ng myoma. Kaya naman, ang myoma ay madalas na lumalaki sa mga taong nasa childbearing age at lumiliit pagkatapos ng menopause.
- Genetics. Ang myoma ay maaaring mamana mula sa mga magulang o kamag-anak. Ang ilang mga gene ay maaaring magbigay ng higit na pagkakataon na magkaroon ng myoma.
- Obesity. Ang sobrang timbang ay maaaring magtaas ng antas ng estrogen sa katawan. Ang mataas na antas ng estrogen ay maaaring mag-udyok ng paglaki ng myoma.
- Diyeta. Ang pagkain ng maraming karne, taba, o asukal ay maaaring magdulot ng inflammation o pamamaga sa katawan. Ang inflammation ay maaaring makapagpabilis ng paglaki ng myoma.
- Stress. Ang stress ay maaaring mag-apekto sa balanse ng mga hormone sa katawan. Ang stress ay maaaring magpataas ng antas ng cortisol, na isang hormone na nakakaapekto sa immune system, metabolism, at blood pressure. Ang cortisol ay maaaring makaimpluwensya sa paglaki ng myoma.
Ano ang mga Uri ng Myoma?
Ang myoma ay maaaring mahati sa limang uri, depende sa kung saan sila tumutubo sa matris. Ang mga uri ng myoma ay ang mga sumusunod:
- Intramural myoma. Ito ang pinakakaraniwang uri ng myoma. Ito ay tumutubo sa loob ng kalamnan ng matris. Ito ay maaaring magdulot ng pagpalaki ng matris, pagkapal ng regla, o sakit sa puson.
- Subserosal myoma. Ito ay tumutubo sa labas ng kalamnan ng matris. Ito ay maaaring magdulot ng pagpindot sa mga kalapit na organo, tulad ng pantog, bituka, o likod. Ito ay maaaring magdulot ng hirap sa pag-ihi, pagtatae, o sakit sa likod.
- Pedunculated myoma. Ito ay tumutubo sa isang tangkay o stem na nakakabit sa matris. Ang tangkay ay maaaring maikot o matwist habang lumalaki ang myoma, na nagdudulot ng matinding sakit.
- Submucosal myoma. Ito ay tumutubo sa ilalim ng lining ng matris at maaaring tumulak sa loob ng uterine cavity. Ito ay maaaring magdulot ng matinding pagdurugo, anemia, o problema sa pagbubuntis.
- Intracavitary myoma. Ito ay tumutubo sa loob ng uterine cavity. Ito ay maaaring magdulot ng matinding pagdurugo, anemia, o problema sa pagbubuntis.
Ano ang mga Sintomas ng Myoma?
Ang mga sintomas ng myoma ay depende sa laki, bilang, at lokasyon ng mga bukol. Ang ilang mga taong may myoma ay walang nararamdamang anumang sintomas. Ang ilang mga taong may myoma ay nakakaranas ng mga sintomas na pabago-bago o nagbabago sa bawat regla. Ang mga sintomas ng myoma ay maaaring ang mga sumusunod:
- Matinding pagdurugo. Ang myoma ay maaaring magdulot ng pagkapal ng regla, pagtagal ng regla, o pagdurugo sa pagitan ng regla. Ang matinding pagdurugo ay maaaring magdulot ng anemia, na isang kondisyon kung saan ang katawan ay kulang sa red blood cells. Ang anemia ay maaaring magdulot ng pagkahilo, pagkapagod, o paghina.
- Sakit sa puson. Ang myoma ay maaaring magdulot ng sakit sa puson, lalo na kung malaki ang bukol o kung may tangkay na naikot. Ang sakit ay maaaring maging matindi o mahina, at maaaring maging tuloy-tuloy o pabago-bago. Ang sakit ay maaaring lumala sa panahon ng regla o pakikipagtalik.
- Hirap sa pag-ihi. Ang myoma ay maaaring magdulot ng pagpindot sa pantog, na maaaring magdulot ng hirap sa pag-ihi, pag-ihi ng madalas, pag-ihi ng patak-patak, o pagbara ng ihi. Ang pagbara ng ihi ay maaaring magdulot ng urinary tract infection, na isang impeksyon sa pantog o sa bato. Ang urinary tract infection ay maaaring magdulot ng lagnat, pangingirot, o dugo sa ihi.
- Problema sa pagbubuntis. Ang myoma ay maaaring magdulot ng problema sa pagbubuntis, tulad ng hirap sa paglilihi, pagkalaglag, pagkapremature, o pagkaputol ng placenta. Ang myoma ay maaaring makasagabal sa paglaki ng sanggol, paggalaw ng sanggol, o paglabas ng sanggol. Ang myoma ay maaaring magdulot din ng komplikasyon sa panganganak, tulad ng cesarean section, postpartum hemorrhage, o infection.
Paano Madiagnose ang Myoma?
Ang myoma ay maaaring madiskubre ng doktor sa pamamagitan ng isang pelvic examination, kung saan ang doktor ay maghahawak o maghahaplos sa matris at mga obaryo. Ang doktor ay maaaring makaramdam ng mga bukol o pagpalaki ng matris. Ang doktor ay maaaring gumamit din ng iba pang mga paraan upang makita ang myoma, tulad ng mga sumusunod:
- Ultrasound. Ito ay isang paraan kung saan ang doktor ay gagamit ng isang device na nagpapadala ng mga sound wave sa matris. Ang mga sound wave ay magbibigay ng isang larawan ng matris at mga bukol. Ang ultrasound ay maaaring gawin sa labas o sa loob ng ari ng babae.
- Hysteroscopy. Ito ay isang paraan kung saan ang doktor ay gagamit ng isang maliit na camera na ipapasok sa loob ng matris. Ang camera ay magbibigay ng isang malinaw na larawan ng lining ng matris at mga bukol. Ang hysteroscopy ay maaaring gawin sa opisina ng doktor o sa ospital.
Paano nagagamot ang myoma?
Mayroong iba’t ibang mga paraan ng paggamot sa myoma, tulad ng mga sumusunod:
Mga gamot. Ang mga gamot ay maaaring makatulong sa pagpapaliit ng myoma o pagkontrol sa mga sintomas nito. Ang ilang mga halimbawa ng mga gamot ay ang mga sumusunod1:
Mga gamot na nagpapababa ng antas ng estrogen at progesterone, na mga hormone na nagpapalaki ng myoma. Ang mga gamot na ito ay tinatawag na gonadotropin-releasing hormone agonists o GnRH agonists. Ang mga halimbawa nito ay ang leuprolide, goserelin, at nafarelin. Ang mga gamot na ito ay maaaring makapagpaliit ng myoma ng hanggang 50% sa loob ng 3 hanggang 6 na buwan. Ngunit hindi pwedeng sumobra sa 6 na buwan ang paggamit ng mga gamot na ito dahil maaari itong magkaroon ng masamang epekto, kasama na ang paghina ng mga buto, hot flashes, vaginal dryness, at mood swings.
Mga gamot na nagpapababa ng dami ng dugo na nawawala sa panahon ng regla. Ang mga gamot na ito ay tinatawag na nonsteroidal anti-inflammatory drugs o NSAIDs. Ang mga halimbawa nito ay ang ibuprofen, naproxen, at mefenamic acid. Ang mga gamot na ito ay maaaring makatulong sa pagpapabawas ng sakit at pagdurugo, ngunit hindi makakaapekto sa laki ng myoma.
Mga gamot na nagpapabago sa lining ng matris upang mabawasan ang pagdurugo. Ang mga gamot na ito ay tinatawag na progestin-releasing intrauterine device o IUD. Ang mga halimbawa nito ay ang levonorgestrel, mirena, at skyla. Ang mga gamot na ito ay maaaring makatulong sa pagpapabawas ng pagdurugo, ngunit hindi makakaapekto sa laki ng myoma. Ang mga gamot na ito ay hindi rin pwedeng gamitin ng mga babaeng may submucosal myoma, na tumutubo sa ilalim ng lining ng matris.
Mga procedure. Ang mga procedure ay maaaring makatulong sa pagtanggal ng myoma o pagpapaliit nito. Ang ilang mga halimbawa ng mga procedure ay ang mga sumusunod:
Mga procedure na gumagamit ng hysteroscope, na isang maliit na camera na ipinapasok sa loob ng matris. Ang mga procedure na ito ay tinatawag na hysteroscopic myomectomy o hysteroscopic resection. Ang mga procedure na ito ay maaaring makatulong sa pagtanggal ng mga myoma na tumutubo sa loob ng matris o sa ilalim ng lining ng matris. Ang mga procedure na ito ay maaaring gawin sa opisina ng doktor o sa ospital, gamit ang lokal o pangkalahatang anesthesia.
Mga procedure na gumagamit ng laparoscope, na isang maliit na camera na ipinapasok sa loob ng tiyan. Ang mga procedure na ito ay tinatawag na laparoscopic myomectomy o laparoscopic power morcellation. Ang mga procedure na ito ay maaaring makatulong sa pagtanggal ng mga myoma na tumutubo sa labas ng matris o sa loob ng kalamnan ng matris. Ang mga procedure na ito ay maaaring gawin sa ospital, gamit ang pangkalahatang anesthesia. Ang mga procedure na ito ay may mas mababang risk ng infection, bleeding, o scarring kaysa sa tradisyonal na operasyon.
Mga procedure na gumagamit ng ultrasound, na isang device na nagpapadala ng mga sound wave sa matris. Ang mga procedure na ito ay tinatawag na magnetic resonance-guided focused ultrasound surgery o MRgFUS. Ang mga procedure na ito ay maaaring makatulong sa pagpapaliit ng mga myoma sa pamamagitan ng pag-init at pagpatay sa mga tissue nito. Ang mga procedure na ito ay maaaring gawin sa ospital, gamit ang pangkalahatang anesthesia. Ang mga procedure na ito ay hindi nagdudulot ng anumang sugat o hiwa sa katawan.
Mga procedure na gumagamit ng mga catheter, na isang maliit na tube na ipinapasok sa mga ugat. Ang mga procedure na ito ay tinatawag na uterine artery embolization o UAE. Ang mga procedure na ito ay maaaring makatulong sa pagpapaliit ng mga myoma sa pamamagitan ng pagharang sa daloy ng dugo sa mga ito. Ang mga procedure na ito ay maaaring gawin sa ospital, gamit ang lokal o pangkalahatang anesthesia. Ang mga procedure na ito ay maaaring magdulot ng mga side effect tulad ng sakit, lagnat, o discharge sa ari.
Mga operasyon. Ang mga operasyon ay maaaring makatulong sa pagtanggal ng myoma o ng buong matris. Ang ilang mga halimbawa ng mga operasyon ay ang mga sumusunod3:
Mga operasyon na gumagamit ng scalpel, na isang matalim na kutsilyo na ginagamit sa paghiwa sa katawan.
Ang mga operasyon na ito ay tinatawag na abdominal myomectomy o abdominal hysterectomy. Ang mga operasyon na ito ay maaaring makatulong sa pagtanggal ng mga myoma o ng buong matris sa pamamagitan ng paghiwa sa tiyan. Ang mga operasyon na ito ay maaaring gawin sa ospital, gamit ang pangkalahatang anesthesia. Ang mga operasyon na ito ay may mas mataas na risk ng infection, bleeding, o scarring kaysa sa ibang mga paraan ng paggamot.
Mga operasyon na gumagamit ng da vinci, na isang robot na ginagamit sa paghiwa sa katawan. Ang mga operasyon na ito ay tinatawag na robotic myomectomy o robotic hysterectomy. Ang mga operasyon na ito ay maaaring makatulong sa pagtanggal ng mga myoma o ng buong matris sa pamamagitan ng paghiwa sa tiyan gamit ang robot. Ang mga operasyon na ito ay maaaring gawin sa ospital, gamit ang pangkalahatang anesthesia. Ang mga operasyon na ito ay may mas mababang risk ng infection, bleeding, o scarring kaysa sa tradisyonal na operasyon.
Ang pagpili ng tamang paraan ng paggamot sa myoma ay depende sa ilang mga salik, tulad ng laki, bilang, at lokasyon ng mga bukol, pati na rin sa edad, kalusugan, at plano sa pagbubuntis ng babae. Ang doktor ay makakapagbigay ng pinakamainam na payo at rekomendasyon sa bawat kaso. Ang paggamot sa myoma ay maaaring makatulong sa pagpapabuti ng kalidad ng buhay at kalusugan ng mga babaeng mayroon nito.