Ang sore eyes, na kilala rin bilang conjunctivitis o pink eye, ay ang pamamaga o impeksyon ng transparent na membrane (conjunctiva) na tumatakip sa puti ng eyeball at mga linya ng talukap ng mata. Ang sore eyes ay isang karaniwang problema na nakakaapekto sa maraming tao, lalo na sa mga bata.
Ang sore eyes ay maaaring maging sanhi ng iba’t ibang mga kadahilanan, tulad ng virus, bacteria, allergen, o irritant. Ang sore eyes ay hindi lamang nakakairita sa pakiramdam, kundi pati na rin sa paningin. Kaya naman, mahalagang malaman ang mga gamot sa sore eyes na maaaring gawin sa bahay o sa pamamagitan ng pagkonsulta sa doktor.
Mga Sintomas ng Sore Eyes
Ang mga sintomas ng sore eyes ay maaaring mag-iba-iba depende sa sanhi nito. Ang ilan sa mga karaniwang sintomas ay ang mga sumusunod:
- Pamumula ng isa o parehong mata
- Pagluluha ng mata
- Pangangati o paghapdi ng mata
- Pagmumuta o malagkit na discharge sa mata
- Pagdikit ng mga talukap ng mata paggising
- Pananakit ng mata
- Pagiging sensitibo sa liwanag
- Malabong paningin
Sanhi at Paggamot ng Sore Eyes
Viral Conjunctivitis
Ang viral conjunctivitis ay ang pinaka-karaniwang uri ng sore eyes, na sanhi ng mga virus na kumakalat sa pamamagitan ng direct contact, droplets, o contaminated objects. Ang viral conjunctivitis ay madalas na may kasamang respiratory tract infection o sipon. Ang mga sintomas nito ay ang pamumula, pagluluha, pangangati, at matubig na discharge sa mata. Ang viral conjunctivitis ay nakakahawa at maaaring tumagal ng ilang araw hanggang ilang linggo.
Ang viral conjunctivitis ay walang espesipikong gamot. Ang pinakamainam na gawin ay ang mga sumusunod:
- Maglagay ng malamig na compress sa mata upang mabawasan ang pamamaga at pangangati.
- Maghugas ng kamay nang madalas at huwag hawakan ang mata upang maiwasan ang pagkalat ng impeksyon.
- Magpalit ng mga panyo, tuwalya, unan, at iba pang gamit na nakakasalamuha ng mata upang maiwasan ang pagkahawa ng iba.
- Maggamit ng artificial tears o lubricating eye drops upang mapanatili ang kahidratado ng mata.
- Huwag gumamit ng contact lenses habang may sore eyes upang maiwasan ang pagkasira ng mata.
- Kung ang mga sintomas ay malubha o tumatagal nang mahigit sa dalawang linggo, kumunsulta sa doktor upang makakuha ng antiviral na gamot o iba pang lunas.
Bacterial Conjunctivitis
Ang bacterial conjunctivitis ay sanhi ng mga bacteria na kumakalat sa pamamagitan ng direct contact, droplets, o contaminated objects. Ang bacterial conjunctivitis ay maaaring makasama sa paningin kung hindi ito gagamutin agad.
Ang mga sintomas nito ay ang pamumula, pagluluha, pangangati, at makapal na discharge sa mata, na maaaring berde, dilaw, o puti ang kulay. Ang bacterial conjunctivitis ay nakakahawa at maaaring tumagal ng ilang araw hanggang ilang linggo.
Ang bacterial conjunctivitis ay kailangan ng antibiotic na gamot upang mapatay ang mga bacteria. Ang pinakamainam na gawin ay ang mga sumusunod:
- Maglagay ng mainit na compress sa mata upang matunaw ang discharge at mabawasan ang pamamaga at pangangati.
- Maghugas ng kamay nang madalas at huwag hawakan ang mata upang maiwasan ang pagkalat ng impeksyon.
- Magpalit ng mga panyo, tuwalya, unan, at iba pang gamit na nakakasalamuha ng mata upang maiwasan ang pagkahawa ng iba.
- Maggamit ng antibiotic na eye drops o ointment na inireseta ng doktor upang mapatay ang mga bacteria. Sundin ang tamang dosis at tagal ng paggamit.
- Huwag gumamit ng contact lenses habang may sore eyes upang maiwasan ang pagkasira ng mata.
- Kung ang mga sintomas ay hindi gumagaling o lumalala sa loob ng ilang araw, bumalik sa doktor upang makakuha ng ibang gamot o lunas.
Allergic Conjunctivitis
Ang allergic conjunctivitis ay sanhi ng mga allergen na nakakasama sa mata, tulad ng pollen, alikabok, buhok ng hayop, o iba pang kemikal. Ang allergic conjunctivitis ay hindi nakakahawa, ngunit maaaring maging malubha kung hindi ito maiiwasan o gagamutin.
Ang mga sintomas nito ay ang pamumula, pagluluha, pangangati, at pagmumuta sa mata. Ang allergic conjunctivitis ay maaaring seasonal o perennial, depende sa uri ng allergen.
Ang allergic conjunctivitis ay kailangan ng anti-allergy na gamot upang mapigilan ang reaksiyon ng immune system. Ang pinakamainam na gawin ay ang mga sumusunod:
- Maglagay ng malamig na compress sa mata upang mabawasan ang pamamaga at pangangati.
- Maghugas ng kamay nang madalas at huwag hawakan ang mata upang maiwasan ang pagdala ng allergen sa mata.
- Mag-iwas sa mga bagay na nagiging sanhi ng allergy, tulad ng mga bulaklak, alikabok, buhok ng hayop, o iba pang kemikal. Kung hindi maiiwasan, magsuot ng salamin o maskara upang maprotektahan ang mata.
- Maggamit ng anti-allergy na eye drops o oral medication na inireseta ng doktor upang mapigilan ang reaksiyon ng immune system. Sundin ang tamang dosis at tagal ng paggamit.
- Huwag gumamit ng contact lenses habang may sore eyes upang maiwasan ang pagkasira ng mata.
- Kung ang mga sintomas ay hindi gumagaling o lumalala sa loob ng ilang araw, bumalik sa doktor upang makakuha ng ibang gamot o lunas.
Irritant Conjunctivitis
Ang irritant conjunctivitis ay sanhi ng mga bagay na nakakairita sa mata, tulad ng usok, alak, sabon, o iba pang kemikal. Ang irritant conjunctivitis ay hindi nakakahawa, ngunit maaaring maging masakit at nakakabulag kung hindi ito malilinis o gagamutin.
Ang mga sintomas nito ay ang pamumula, pagluluha, pangangati, at pananakit ng mata. Ang irritant conjunctivitis ay maaaring mawala sa loob ng ilang oras o araw, depende sa uri ng irritant.
Ang irritant conjunctivitis ay kailangan ng anti-redness na gamot upang mapabuti ang sirkulasyon ng dugo sa mata. Ang pinakamainam na gawin ay ang mga sumusunod:
- Maghugas ng mata gamit ang malinis at malamig na tubig upang matanggal ang anumang irritant na nakadikit sa mata.
- Maghugas ng kamay nang madalas at huwag hawakan ang mata upang maiwasan ang pagdala ng irritant sa mata.
- Mag-iwas sa mga bagay na nakakairita sa mata, tulad ng usok, alak, sabon, o iba pang kemikal. Kung hindi maiiwasan, magsuot ng salamin o maskara upang maprotektahan ang mata.